در این راهنمای خرید انواع گلیم دستباف قصد داریم تا نکات مهم برای تعیین مشخصات انواع گلیم ایرانی دستباف خوب را در اختیارتان قرار دهیم. پس اگر قصد خرید گلیم را دارید، تا پایان این مطلب همراه دادچی باشید.
انواع گلیم دستباف ایرانی
انواع گلیم در ایران بر اساس منطقه تقسیم‌بندی می‌شود که در تاریخچه گلیم‌بافی و معرفی انواع گلیم ایرانی بر اساس مناطق جغرافیایی بافت آن‌ها، به آن به طور مفصل پرداخته‌ایم. اینجا اشاره‌ای به هر کدام می کنیم.
گلیم ایل شاهسون
گلیم ایل شاهسون دارای بافت مخصوص و معروفی است که به آن در زبان محلی، «ورنی» گفته می‌شود. این نام از زبان محلی بوده و به گلیم ورنی در بقیه نقاط ایران، «سوماک» می‌گویند. طرح گلیم شاهسون بیشتر شامل اشکال هندسی شکسته است.
گلیم خمسه
گلیم خمسه که توسط ۵ ایل در شهر شیراز بافته می‌شود یکی از گلیم‌های معروف ایرانی است. طرح گلیم خمسه دارای زمینهای تیره با ستاره‌هایی است که به شکل چند لوزی روی هم قرار می‌گیرند.
گلیم لری
یکی از بهترین گلیم‌های ایرانی، گلیمی است که در منطقه لرستان بافته می‌شود. در بافت گلیم لری از رنگ‌های مشکی، سفید، سبز و آبی بیشتر استفاده شده و طرح آن نیز بیشتر شامل اشکال هندسی و حیوانات است.
گلیم ترکمنی
گلیم‌های ترکمنی تنوع رنگ بسیار زیادی دارند. رنگ‌های استفاده شده در بافت این نوع گلیم، بیشتر شامل قرمز، زرد، سبز، آبی و سایه روشن است که جذابیت زیادی به گلیم ترکمنی می‌بخشد.
گلیم سنه
در گذشته‌های دور به شهر سنندج امروزی، «سنه» می‌گفتند. گلیم‌های سنه ظرافت بسیار بالایی دارند. گلیم سنه رنگ‌های خیلی زیبایی داشته و معمولا دارای یک طرح ترنج در وسط است.
گلیم بلوچ
یکی از زیباترین انواع گلیم دستبافت ایرانی متعلق به مردم بلوچ است. مردم بلوچستان علاقه زیادی به طبیعت و آب دارند و طرح گلیم‌های بلوچ نیز از این عناصر گرفته می‌شود. طرح گلیم بلوچ بیشتر به صورت راه‌راه بوده و در آن از رنگ‌های تیره مثل قهوه‌ای و قرمز، شتری و آبی سیر استفاده می‌شود.
گلیم زرند
گلیم زرند شباهت زیادی به گلیم شاهسون دارد؛ چون بافنده این نوع گلیم مقیم منطقه شاهسون هستند. یکی از مشخصه‌های گلیم زرند، دراز و باریک بودن آن است.
گلیم قشقایی
گلیم قشقایی در استان فارس بافته می‌شود، اما جالب است بدانید که به آن‌ها گلیم ترکی نیز گفته می‌شود. از جمله برجسته‌ترین ویژگی‌های گلیم قشقایی، استفاده از رنگ‌های شاد و اشکال و طرح‌های هندسی است. طرح‌های هندسی گلیم قشقایی بیشتر شامل ستاره ۸ پَر، طرح بز و طاووس و آهو و هشت‌ضلعی است.
گلیم هرسین
گلیم هرسین در نواحی کُردنشین ایران خصوصا در شهر هرسین بافته می‌شود. این سبک گلیم ایرانی دارای طرح‌های شلوغی بوده و به همین دلیل نیز در آن جاهای خالی کمی دیده می‌شود.
غالب رنگ‌هایی که در این گلیم هرسین می‌بینید بیشتر شامل سرمه‌ای و سرخابی است. معروف‌ترین گلیم سبک هرسین در کرمانشاه بافته می‌شود که دارای طرح‌های برجسته بوده و به آن «تلیس» می‌گویند.
گلیم مسند عنبران
گلیم مسند عنبران نیز یکی از انواع گلیم دستبافت ایرانی است که در منطقه عنبران اردبیل بافته می‌شود. این گلیم‌ها در وسط دارای ترنج‌های اندکی هستند اما در مقابل طرح گل شاه‌عباسی، طرح جفت گل با حاشیه، طرح گل گرمایی و گل خارا از مشخصه‌های آن است.
گلیم افشاری
یکی دیگر از انواع گلیم دستبافت ایرانی، گلیم افشاری است که دارای زمینهای تیره‌ای بوده و عمده طرح‌های روی آن شامل ستار‌ه‌ها و گل‌ها است و بسیار نزدیک به هم بافته می‌شوند.
مشخصات گلیم ایرانی دستباف خوب
اگر مایل به خرید گلیم ایرانی دستبافت هستید، پس باید با مشخصات گلیم ایرانی دستباف خوب آشنا شوید. در ادامه این مشخصات آمده است.
- مدل بافت انواع گلیم
- نوع نخ گلیم
- گره و بافت انواع گلیم
- طرح و نقش انواع گلیم
- اندازه انواع گلیم
- قیمت انواع گلیم
مدل بافت انواع گلیم
انواع گلیم دستبافت ایرانی با توجه به نوع بافت‌شان به ۲ دسته اصلی گلیم دستبافت و گلیم ماشینی تقسیم می‌شوند. اگر به دنبال خرید یک گلیم ماندگار و اصیل هستید، قاعدتا باید گلیم دستبافت را انتخاب کنید. نوع گلیم یکی از اولین مشخصات گلیم ایرانی دستباف خوب است.
نوع نخ گلیم
نوع نخ گلیم از جمله مهم‌ترین مشخصات انواع گلیم ایرانی دستباف خوب است. پس در زمان خرید به جنس نخ گلیم دستبافت توجه کنید. در بافت برخی از گلیم‌های دستبافت از نخ چینی استفاده می‌شود که کیفیت پایینی داشته و طول عمر و ماندگاری کمتری نیز دارند. نخ‌های ایرانی از پشم تهیه می‌شود و به همین دلیل نیز کیفیت بالایی دارند. بهترین نوع نخی که می‌توان برای بافت گلیم استفاده کرد، نخ ترک است.
گره و بافت انواع گلیم
اگر می‌خواهید از انواع گلیم دستبافت ایرانی بخرید، یکی دیگر از نکاتی که باید در زمان خرید به آن توجه کنید، گره و بافت گلیم است. برای این کار باید پشت گلیم را با دقت بررسی کنید. فاصله زیاد بین گره‌ها، گره‌های غیرعادی یا نخ‌هایی که از زیر بافت کار در رفته باشند، جزو مشکلات گره و بافت گلیم هستند.
طرح و نقش انواع گلیم
یکی از مواردی که باید در زمان خرید به عنوان مشخصات انواع گلیم ایرانی دستباف خوب در نظر بگیرید، طرح و نقش منظم گلیم است. طرح‌های منظم و رنگ‌های طبیعی جزو مهم‌ترین نکات برای خرید یک گلیم دستباف خوب است. گلیم‌ها تنوع طرح زیادی دارند که می‌توانید با توجه به سلیقه خود یکی را انتخاب کنید.
اندازه انواع گلیم
قبل از اینکه برای خرید انواع گلیم دستبافت اقدام کنید، باید ابعاد مکانی که قصد دارید با گلیم بپوشانید را مشخص کنید تا گلیمی که می‌خرید بزرگ‌تر یا کوچک‌تر نباشد.
قیمت انواع گلیم
قیمت گلیم عامل مهمی به عنوان مشخصات انواع گلیم ایرانی دستباف خوب است. یک گلیم دستبافت و اصیل ایرانی، معمولا قیمت بالایی دارد؛ چون در بافت آن از پشم طبیعی و رنگ‌های طبیعی استفاده شده است.
روش شست‌وشوی انواع گلیم دستباف
مهم‌ترین مسئله‌ای که موجب از بین‌رفتن گلیم‌ها می‌شود شست‌وشوی نادرست آن‌هاست. گلیم‌ها اگرچه بافته‌های محکم و بادوام هستند؛ اما در صورت شست‌وشوی اشتباه ممکن است خیلی زود بافت خودشان را از دست بدهند و ریش ریش شوند. چون گلیم‌ها سبک هستند و بعضا ابعاد کوچکی هم دارند،
هشدار: اغلب مردم گمان می‌کنند که می‌توانند انواع گلیم را به کمک ماشین لباسشویی بشویند. انداختن یک گلیم در ماشین لباسشویی به معنی خداحافظی با آن است.
- برای شست‌وشوی انواع گلیم دستبافت بهتر است ابتدا دو طرف آن را خوب جارو بکشید.
- اگر حیاط دارید، آن را در حیات پهن کنید و اگر نه می‌توانید آن را کف حمام‌تان پهن کنید. دو طرف را خوب خیس کنید.
- سپس سعی کنید با یک فرچه نرم و شوینده که می‌تواند شامپو فرش و یا صابون باشد، سطح آن را بشویید.
- اگر در خانه‌های حیاط‌دار زندگی می‌کنید، گلیم را روی یک سطح شیب‌دار پهن کنید و اگر در آپارتمان هستید، روی رخت‌آویز به صورت سرتاسری پهن کنید تا آب آن بچکد و سپس در سایه کم کم خشک شود. آفتاب خوردن زیاد شاید برای رنگ گلیم شما مناسب نباشد.
نکات مهم در نگهداری گلیم
برای نگهداری مناسب از انواع گلیم باید به نکات زیر توجه کنید:
- ممکن است در اثر کثرت رفت و آمد روی یک نقطه گلیم، ساییدگی ایجاد شود. اگر گلیم‌تان در چنین موقعیتی قراردارد، سعی کنید هر چند ماه یک‌بار، آن را جابه‌جا کنید تا همه نقاط به‌صورت یکسان مورد استفاده قرار گیرد.
- قراردادن پایه مبل و گلدان روی گلیم عمر آن را کم می‌کند. ترجیحا گلیم‌تان را جایی پهن نکنید که چنین شرایطی داشته باشد.
- مراقبت از ریشه‌های گلیم بسیار مهم است. ریشه‌های گلیم به محکمی ریشه‌های فرش‌های دستباف نیستند و همین مسئله موجب می‌شود زود از بین بروند. برای همین باید بسیار مراقب آن باشید.
- گلیم‌ها را جایی پهن نکنید که در معرض تابش مستقیم آفتاب قرار داشته باشند. این مسئله موجب آسیب دیدن گلیم‌ها می‌شود.
- ترجیحا گلیم را به قالیشویی ندهید و خودتان را به روشی که در بالا گفته شد، بشویید.
